De KNVB heeft donderdag het protocol gepresenteerd dat moet dienen als leidraad voor clubs voor de eerste wedstrijden met een beperkt aantal toeschouwers. Supporterscollectief Nederland en alle andere betrokken partijen zien dit vooral als een noodzakelijke eerste stap op weg naar volle stadions. In het huidige protocol is uitgegaan van de coronamaatregelen op dit moment, dus met de anderhalve meter afstand. Hierdoor is slechts 20 tot 40 procent van de stadioncapaciteit te benutten en zijn uitsupporters vooralsnog niet welkom. De inzet van alle betrokken partijen is erop gericht om zo snel mogelijk met meer supporters te spelen, waarbij we uiteraard afhankelijk blijven van de ruimte die de overheid geeft. Supporterscollectief Nederland heeft met KNVB, burgemeesters en politie afgesproken dat ook uitsupporters zo snel mogelijk weer welkom moeten zijn.

“Het zal duidelijk zijn dat dit plan verre van ideaal is, maar aan de andere kant zijn we blij dat we deze zomer toch alweer met publiek kunnen voetballen”, zegt voorzitter Matthijs Keuning van Supporterscollectief Nederland. “Met dit protocol kunnen we in juli en augustus testen met de eerste trainingen en oefenwedstrijden, zodat we daarna snel kunnen opschalen naar een hogere bezetting. Hopelijk al bij de start van de competities. Het doel is helder. Alle partijen, van KNVB en gemeenten tot politie en clubs, willen zo snel mogelijk met volle stadions spelen.”

Het protocol vraagt verder ook nog veel inzet van alle clubs, gemeenten én supportersverenigingen om lokaal tot een passende invulling te komen. “Samenwerking is essentieel. We moeten dit met z’n allen doen. Het zal voor iedereen lastig zijn en de uitdagingen zullen per club, stadion en aanhang verschillen. De beste ideeën en ervaringen hopen we te kunnen gebruiken om zo snel mogelijk weer met álle supporters naar het stadion te kunnen.”

Ondertussen wordt ook al gewerkt aan de volgende stap, als meer publiek welkom is. Hierbij wordt vanaf deze zomer onder meer gewerkt aan innovaties om te kijken hoe grote evenementen als voetbalwedstrijden verantwoord kunnen worden georganiseerd met zoveel mogelijk mensen. Ook de ontwikkelingen in het buitenland worden nauw gevolgd.

De komende weken starten veel clubs met trainingen en oefenwedstrijden met beperkte aantallen supporters. De eerste divisie begint dit jaar op vrijdag 28 augustus, de eredivisie start twee weken later. Het competitieprogramma wordt op woensdag 22 juli bekend.

Meer uitsupporters en minder zware combiregelingen, maar minder echt vrij vervoer naar uitwedstrijden. De trend van voorgaande jaren zette zich ook in het op driekwart afgebroken afgelopen seizoen voort, blijkt uit onderzoek naar Supporterscollectief Nederland naar de uitwedstrijden in de eredivisie. Met gemiddeld 436 uitsupporters groeide het aantal uitsupporters opnieuw met 10 procent ten opzichte van een jaar eerder. De groei zal mede te verklaren zijn door de korting op kaarten voor uitwedstrijden die sinds twee seizoenen geldt.

De cijfers over vervoersregelingen zijn vanwege het ontbreken van een kwart competitie niet exact te vergelijken met vorig jaar, maar de trends sijpelen er wel in door. Slechts 15 procent van de wedstrijd is zonder restricties te bezoeken (-1 procent ten opzichte van vorig jaar), het aantal buscombi’s daalt verder (van 9 naar 7 procent) en ook de autocombi met omwisselpunt onderweg wordt steeds minder populair (van 19 naar 17 procent). De meeste wedstrijden zijn te bezoeken met ‘eigen vervoer’: verplicht met de auto en rechtstreeks naar het uitvak, met een verbod op reizen met ov en het bezoeken van de binnenstad. Dit gold afgelopen seizoen voor 60 procent van de wedstrijden, tegen 55 procent vorig jaar.

‘Beloon goed gedrag met gastvrije ontvangst’

“Het is mooi om te zien dat het aantal uitsupporters wederom flink stijgt”, zegt voorzitter Matthijs Keuning van Supporterscollectief Nederland. “De lage kaartprijs voor uitduels betaalt zich uit. Tegelijkertijd is het triest dat bij 85 procent van de wedstrijden nog steeds beperkingen worden opgelegd. We willen dat die beperkingen alleen gelden voor wedstrijden waar dit écht nodig is. Het is nu nog te vaak routine, een voorzorgsmaatregel die lang niet altijd nodig is. De vele honderden uitwedstrijden per jaar verlopen bijna allemaal zonder problemen. Het is hoog tijd dat supporters hiervoor beloond worden met een normale, gastvrije ontvangst.”

De verschillen per uitreizende club en vooral per ontvangende stad zijn groot. In de eerste categorie springt FC Twente er in negatieve zin uit. De Tukkers moeten op één duel na met de auto altijd onderweg omwisselen of zelfs verplicht met de bus reizen. Ook Feyenoord en Ajax worden relatief streng behandeld. Clubs als AZ, FC Emmen, SC Heerenveen, Heracles en Sparta hebben soepeler regimes en mogen enkele keren per jaar ook zonder restricties op pad.

Vrij vervoer naar topclubs

Meest gastvrije steden zijn die van die topclubs. Vooral bij Feyenoord, maar ook bij Ajax en PSV kunnen veel clubs vrij naar het uitvak reizen. Ook FC Groningen laat de teugels wat meer vieren en Sparta deed een succesvolle proef met het toestaan van vrij vervoer. Veel steden blijven echter standaard beperkingen opleggen aan alle clubs, ongeacht het risico van de wedstrijd. In Almelo, Arnhem, Emmen, Enschede, Heerenveen, Sittard, Tilburg, Utrecht en Zwolle is geen supporter welkom met vrij vervoer.

Cijfers

74 van de 306 geplande eredivisiewedstrijden konden vanwege het coronavirus niet worden gespeeld; acht speelrondes en twee inhaalduels. Ajax, AZ, Feyenoord en Heerenveen bleven daardoor steken op twaalf uitwedstrijden. PSV en PEC Zwolle kwamen tot veertien. De overige clubs speelden dertien uitwedstrijden.

Vervoersregelingen eredivisie seizoen 2019-2020

Vervoersregelingen per uitreizende club

Vervoersregelingen per ontvangende stad

*De thuiswedstrijden van AZ waren niet allemaal in Alkmaar. De duels met FC Emmen, FC Groningen, SC Heerenveen, Heracles, Sparta, FC Twente en VVV vonden plaats in Den Haag omdat het dak van het AZ-stadion in augustus instortte. Sinds december speelde AZ weer in Alkmaar. De vervoersregelingen waren in Den Haag vergelijkbaar met Alkmaar.

Aantal uitsupporters en vervoersregelingen per wedstrijd (klik voor groter)

Gemiddeld aantal uitsupporters per club

Alle gespeelde wedstrijden zijn meegerekend. Uitsupportersverboden en boycots zijn gerekend als wedstrijd met nul uitsupporters.

Ontwikkeling gemiddeld aantal uitsupporters

Sinds seizoen 2018-2019 betalen uitsupporters nog maar 15 euro voor een kaartje en slechts 9 euro bij reisrestricties. Sindsdien groeit het aantal uitsupporters met 10 procent per jaar.

Het sneeuwde wat onder in het nieuws over de terugkeer van Arjen Robben, maar FC Groningen deed in deze voetballoze periode nog meer goede zaken. Ondernemer Bas Schrage werd vorige week benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen, met in zijn portefeuille supporterszaken. Hiermee krijgen de supporters en sponsoren van de Groninger FC een vertegenwoordiger in het toezichthoudend orgaan van de club. Dit was al jaren een wens van de aanhang die zich verenigde in de stichting ‘Ons Groningen’, bestaande uit de Supportersvereniging FC Groningen, Rollyside, Ultras Cruoninga en Z-Side,  Schrage, eigenaar van een agrarisch bedrijf, start deze zomer in zijn nieuwe rol.

SV-voorzitter John de Jonge is blij met de positie die de achterban nu ook formeel binnen de club krijgt. “Hiermee hebben we iemand die namens de achterban toezicht houdt op het beleid van de club op supportersgebied”, zegt John de Jonge, voorzitter van de Supportersvereniging FC Groningen. “We doorbreken het beeld dat de RvC alleen maar bestaat uit vriendjes en bekenden. Uiteindelijk moet dit ook leiden tot een betere band tussen de club en de supporters en sponsoren.”

Aandelen

In Groningen wordt al jaren gewerkt aan meer inspraak van supporters. Begin 2015 wordt het Supporterscollectief FC Groningen gelanceerd, mede gesteund door de internationale organisatie Supporters Direct. Doel is om de krachten van de diverse supportersgeledingen te bundelen om meer voor de club te kunnen betekenen. Zo wordt een gouden aandeel vastgelegd met hierin zaken als clubkleur, logo en speelstad.

Het streven naar meer formele zeggenschap krijgt een nieuwe impuls door een interview van toenmalig directeur Hans Nijland begin 2018, waarin het verkopen van aandelen ter sprake komt. Supporters komen daarop bij elkaar om na te denken over een model waarbij de club altijd minimaal 50 procent van de aandelen in eigen beheer houdt, waardoor het altijd zeggenschap houdt over de club en zich niet uitlevert aan de nukken van een eventuele nieuwe eigenaar. Het 50+1-model uit Duitsland en Zweden, waar de club altijd minimaal 51 procent van de aandelen houdt, dient hierbij als voorbeeld.

Ons Groningen

De Supportersvereniging, Ultras Cruoninga, Z-Side, Rollyside en enkele sponsoren komen vervolgens tot het collectief ‘Ons Groningen’, met drie doelen: een manager supporterszaken in dienst van de club, een positie namens de aanhang in de Raad van Commissarissen en – op termijn – aandelen van de club in handen krijgen en hiermee namens de aanhang mede-eigenaar worden van FC Groningen.

Het eerste doel wordt gedeeltelijk behaald. De club neemt geen manager supporterszaken in dienst, maar geeft de SLO meer bevoegdheid om beslissingen te nemen en maakt hem bovendien onafhankelijk van de afdeling veiligheid. Omdat de verkoop van aandelen op dit moment niet aan de orde is, richt Ons Groningen zich op het derde doel: een plek in de RvC.

“Hier zijn we zo’n anderhalf jaar mee bezig geweest”, zegt De Jonge. “Het kostte veel tijd, mede door wederzijds wantrouwen dat overwonnen moest worden. Uiteindelijk is het gelukt om af te spreken dat zodra er een RvC-lid zou vertrekken, hier iemand voor supporterszaken voor in de plaats zou komen. Dat is nu het geval.”

Voortbestaan garanderen

Ons Groningen heeft een profiel opgesteld op basis waarvan de kandidaat moet worden gekozen. Een voordrachtscommissie met twee leden van Ons Groningen en twee leden van de huidige RvC kiest vervolgens de kandidaat. De sollicitatie is momenteel in volle gang. Van de 26 kandidaten die reageerden, is inmiddels een shortlist gemaakt van vijf kandidaten. De Jonge: “Dit is wat ons betreft nog lang niet democratisch genoeg. We willen Ons Groningen graag omvormen tot een vereniging met leden die het RvC-lid kunnen kiezen via een verkiezing. Het liefst zouden we dat niet alleen voor het RvC-lid supporterszaken doen, maar voor alle RvC-leden.”

Ook bereidt Ons Groningen zich voor op de aankoop van aandelen, wanneer het moment daar is. “Met lidmaatschapsgeld, donaties en acties willen we de komende jaren kapitaal vergaren. Uiteindelijk willen we met onze leden de RvC-leden kunnen benoemen. Daarmee hebben we ook zeggenschap over het clubbestuur, aangezien de RvC de directie kan benoemen en ontslaan. De club wordt dan écht van het volk. De club heeft dan draagvlak. Daarmee is ook in mindere tijden het voortbestaan gegarandeerd.”