Uitsupporters in de eerste divisie konden afgelopen seizoen nog slechts een derde van de wedstrijden op vrij vervoer bezoeken, terwijl dit vorig jaar nog bijna de helft was. De sterke daling lijkt vooral te komen door de degradatie van clubs die veel supporters meenemen, maar is daarom niet minder zorgelijk. De opgevoerde generieke reisbeperkingen voor uitsupporters zijn een groot gevaar voor de ambities voor toegankelijk, gastvrij en veilig voetbal in 2020. Supporterscollectief Nederland roept gemeenten, clubs en supporters op om met in elkaar in gesprek te gaan over laagdrempeliger uitwedstrijden zonder generieke maatregelen. De daling in de eerste divisie is een stuk sterker dan in de eredivisie, waarvan we vorige week de cijfers bekendmaakten.

Het aantal buscombi’s ligt in de eerste divisie met 14 tegen 9 procent ook hoger dan in de eredivisie, net als het aantal autocombi’s met omwisselpunt onderweg of zelfs bij het eigen stadion (25 tegen 19 procent). De verschillen tussen clubs zijn daarbij groot. FC Twente en MVV krijgen veruit de zwaarste restricties, terwijl ook FC Den Bosch, SC Cambuur, Sparta, NEC en Go Ahead Eagles altijd minimaal een autocombi krijgen opgelegd. Clubs als FC Eindhoven, FC Volendam en Telstar mogen daarentegen vaak op vrij vervoer komen.

Wat ontvangende gemeenten betreft is het beeld een stuk gelijkwaardiger. Alleen Maastricht springt er negatief uit met maar liefst zes buscombi’s en een verbod op uitsupporters. Den Bosch en Dordrecht leggen vijf buscombi’s op, terwijl Enschede, Deventer en Waalwijk slechts een enkele keer vrij vervoer geven. Kerkrade, Velsen, Helmond en Dordrecht zijn het meest gastvrij; bijna de helft van de keren krijgen de bezoekers geen restricties opgelegd.

De uitgebreide informatie met alle cijfers per wedstrijd, stad en uitspelende club lees je in dit document.

Met dank aan De Graafschap-supporter Martijn Wellink voor de cijfers!

Vervoersregelingen eerste divisie 2018-2019

Supporterscollectief Nederland is blij met de veranderingen in de competitieopzet die woensdag bekend zijn gemaakt door de Eredivisie CV. Met ingang van 2019-2020 degraderen én promoveren twee clubs rechtstreeks. Een derde club kan eventueel via de play-offs van competitie wisselen. Daarnaast worden de inkomsten uit mediagelden en Europees voetbal eerlijker verdeeld over de eredivisieclubs, wat ervoor zorgt dat meer clubs profiteren van goede prestaties van clubs in Europa. Op lange termijn moet dit zorgen voor een sterkere en evenwichtiger competitie. Supporterscollectief Nederland is eerder deze maand geïnformeerd over de plannen. De gevolgen voor de play-offs om promotie in de eerste divisie worden nog verder uitgewerkt en uiterlijk 1 juli vastgesteld.

De inkomsten uit Europees voetbal gaan alleen naar clubs met natuurgras, wat clubs moet stimuleren om kunstgras in de ban te doen. Clubs dragen in de groepsfase 5 procent van hun inkomsten af en in de knock-outfase 3,75 procent. De eredivisie draagt verder 15 procent van de solidariteitsgelden van de UEFA af aan de eerste divisie. Verder is een herenakkoord gesloten tussen de eredivisieclubs die een jeugdopleiding hebben met een internationale status. Deze clubs spreken af geen jeugdspelers meer bij elkaar weg te halen.

Devaluatie bekertoernooi
Supporterscollectief Nederland is kritisch op twee andere punten uit de zogeheten veranderagenda. Clubs die de groepsfase van de Europa- of Champions League halen, slaan twee rondes van de KNVB-beker over en stromen pas in januari in bij de laatste 32 clubs. Dit zorgt voor devaluatie van het bekertoernooi en minder kans op stunts of bijzondere duels tussen laag- en hooggeklasseerde clubs.

Verder volgen we kritisch het verplaatsen van competitiewedstrijden ten behoeve van clubs die Europees voetbal en of bekerwedstrijden spelen. Met de KNVB is al afgesproken dat jaarlijks op drie vooraf bekende momenten wordt bekeken welke wijzigingen nodig zijn. Dit zou ook betekenen dat in de winterstop al duels gewijzigd worden voor een eventuele finaleplaats van een club die nog in een toernooi zit. Dit moet dus ook late wijzigingen als afgelopen seizoen voorkomen, maar betekent wel dat veel preventieve en veelal onnodige wijzigingen zullen plaatsvinden. We zullen dit kritisch volgen om de balans te bewaken. Meer duidelijkheid hierover volgt bij de presentatie van het competitieprogramma op vrijdag 14 juni.

Een kaartje voor een uitwedstrijd in de eerste divisie kost met ingang van seizoen 2019-2020 maximaal 10 euro. Bij vervoersrestricties kost een kaartje zelfs maar 6 euro. Supporterscollectief Nederland heeft dit afgesproken in overleg met de clubs uit de competitie, verenigd in de Coöperatie Eerste Divisie (CED). Een jaar eerder kwamen we met de eredivisie al tot een uniforme kaartprijs voor uitvakken van 15 euro en 9 euro bij vervoersrestricties. We zijn blij dat hiermee ook voor supporters van clubs op het tweede niveau het bezoeken van uitwedstrijden een stuk aantrekkelijker is geworden.

De eenduidiger en in veel gevallen lagere prijzen wierpen in de eredivisie direct hun vruchten af. Het aantal uitverkochte uitvakken verdubbelde naar een kwart van het totaal en het gemiddelde steeg met bijna 10 procent tot vlak onder de 400, wat betekent dat ruim 10.000 uitsupporters extra zijn meegereisd. Voor het eerst verkochten zowel Ajax, PSV als Feyenoord al hun uitduels uit en bijna elke club zorgde voor minimaal één uitverkocht vak.

De combikorting in de eerste divisie wordt gegeven op basis van dezelfde criteria als in de eredivisie. Dit betekent dat korting van kracht is wanneer sprake is van enige vorm van vervoersrestrictie. Dit is dus niet alleen het geval bij een bus- of autocombi, maar ook wanneer een verbod op reizen met openbaar vervoer of het bezoeken van de binnenstad van kracht is.

Dankzij de nieuwe afspraak gelden nu bij alle nationale wedstrijden betaalbare prijzen voor het uitvak. De KNVB stelde voor de KNVB-beker eerder al maximum kaartprijzen op voor uitsupporters: 5 euro t/m de achtste finales en 10 euro voor de kwart- en halve finale.

Het aantal uitsupporters in de eredivisie is afgelopen seizoen met 10 procent gestegen naar een recordaantal van gemiddeld 397. Ruim 121.000 uitsupporters reisden in de eredivisie hun club achterna. Vorig jaar waren lag het gemiddelde nog op 362. De stijging lijkt vooral te danken aan de lagere kaartprijs die sinds dit seizoen van kracht was. Op initiatief van Supporterscollectief Nederland betalen uitsupporters nog maar 15 euro voor een kaartje en zelfs maar 9 euro wanneer reisbeperkingen van kracht zijn.

Op dat vlak is nog veel verbetering nodig. Het aantal wedstrijden dat zonder restricties te bezoeken is zelfs voor het eerst in jaren gedaald. Slechts 16 procent van de eredivisieduels is zonder reisrestricties te bezoeken, waar dit vorig seizoen nog 19 procent was. Wel werden de autocombi’s weer wat versoepeld, met steeds vaker omwisselen bij het stadion (‘eigen vervoer’) in plaats van onderweg. Het aantal buscombi’s en uitsupportersverboden bleef nagenoeg gelijk.

Waar uitsupporters steeds vaker met de auto rechtstreeks naar het uitvak mogen rijden, blijven gemeenten huiverig om de uitwedstrijden geheel vrij te geven. Alleen Ajax, Feyenoord, PSV en Excelsior ontvangen uitsupporters regelmatig vrij, in de rest van het land is het een zeldzaamheid. Het reizen met openbaar vervoer en het bezoeken van de binnenstad is bijna standaard verboden. Supporterscollectief Nederland roept lokale autoriteiten en clubs op om kritisch naar dit soort belemmeringen te kijken en per duel af te wegen of de maatregel proportioneel is. Generieke maatregelen als deze zijn in veel gevallen onnodig, zeker als goede afspraken worden gemaakt met de bezoekende supporters.

Verdubbeling uitverkochte uitvakken
Het aantal uitverkochte uitvakken verdubbelde maar liefst tot 89, waardoor ruim een kwart van de eredivisiewedstrijden werd gespeeld met een vol uitvak. Ajax, Feyenoord en PSV verkochten alle drie al hun uitvakken uit, voor PSV een primeur. Ook veel regionale derby’s en sportief belangrijke duels trokken volle uitvakken. Behalve Excelsior en VVV verkocht elke club minimaal één uitvak uit. Negen clubs namen meer uitfans mee dan vorig seizoen, de drie gepromoveerde clubs niet meegerekend.

De stijgende bezettingsgraad van het uitvak maakt de komst van uitvakken met een flexibele capaciteit urgenter, zeker in de kleinere stadions. In Emmen en bij Excelsior was het uitvak vaker wel dan niet uitverkocht. De capaciteit van de uitvakken daalde door de gedegradeerde en gepromoveerde clubs wederom, met in totaal 925 plaatsen. Het gemiddeld aantal uitsupporters stijgt daarentegen al jaren gestaag. Sinds 2012 groeide het aantal uitsupporters met maar liefst een derde. In 2012, met veel meer combi’s en duurdere kaarten, reisden nog slechts gemiddeld 298 uitsupporters mee.

Cijfers
Hieronder meer inzicht in de vervoersregelingen, die ook per uitreizende club en ontvangende stad sterk verschillen. Klik op de afbeelding voor een beter beeld.

Legenda:
Zwart=verbod
Bruin=bus- of treincombi (inclusief opstappunt onderweg)
Oranje=autocombi met omwisselpunt onderweg (buiten speelstad)
Geel=autocombi met omwissel bij het uitvak (openbaar vervoer en soms ook bezoek binnenstad verboden)
Groen=vrij vervoer

Vervoersregelingen eredivisie 2018-2019

Ontwikkeling vervoersregelingen eredivisie sinds 2013-2014 (in absolute aantallen, op een totaal van 306 wedstrijden)

Vervoersregeling per uitreizende club

Vervoersregeling per ontvangende gemeente

Ranglijst Uitsupporters 2019

Gemiddeld aantal uitsupporters eredivisie 2012-2019

Vervoersregelingen en aantallen uitsupporters per wedstrijd, eredivisie 2018-2019 (klik voor groter, verticale balk laat uitduels van die club zien)