Auteur: SCN

Supporterscongres 2023: Een boeiende middag vol discussies

Op zaterdag 9 september vond het jaarlijkse Supporterscongres georganiseerd door Supporterscollectief Nederland plaats op de KNVB Campus in Zeist. Het congres bood een platform voor voetbalsupporters om belangrijke kwesties te bespreken en hun stem te laten horen.

Opening

Supporters verzamelden zich rond de klok van half twee op de locatie en maakten zich klaar voor een informatieve middag. De dag begon met een vraag waarbij de aanwezigen werden gevraagd het huidige supportersbeleid in enkele woorden te beschrijven. De resultaten waren niet bepaald positief; “Angst,” “wantrouwen,” “onwetend,” “streng,” en “doorgeslagen” werden op de muur geprojecteerd. Dit opende de deur naar een felle discussie over de huidige staat van het Nederlandse voetbal en het beleid rondom supporters.

Paneldiscussie Nederlands voetbalbeleid

Onder leiding van AD-sportjournalist Sjoerd Mossou werden belangrijke vragen gesteld en besproken. Moeten er strengere straffen worden opgelegd na incidenten, en is dat de juiste oplossing? Het panel, bestaande uit Marianne van Leeuwen (directeur betaald voetbal KNVB), Paul Depla (burgemeester Breda en lid van de regiegroep voetbal en veiligheid), Wouter Gudde (algemeen directeur FC Groningen) en Matthijs Keuning (voorzitter van Supporterscollectief Nederland), wierp licht op verschillende onderwerpen, zoals collectieve straffen, de Engelse aanpak en de houdbaarheid en effectiviteit van de Nederlandse combiregelingen.

Daarnaast was een belangrijk punt van discussie de zogenaamde “bekerregel,” die supporters in staat stelt wedstrijden te laten staken door bekers op het veld te gooien. Hoewel deze regel voor veiligheid op het veld zorgt volgens Van Leeuwen, leidt deze tot frustratie bij clubs en supporters. De directeur betaald voetbal kondigde aan dat de KNVB deze regel zou handhaven, wat veel weerstand uit de zaal opriep.

Supporters uitten hun zorgen over het negatieve beeld dat is ontstaan rond voetbalsupporters in het algemeen. De strenge regels, talloze fouilleringen, buscombi’s, en de behandeling van supporters als potentiële problemen hebben volgens hen de gastvrije sfeer rondom voetbalwedstrijden veranderd, terwijl het de laatste jaren voor ‘corona’ juist de goede kant op ging.

Op het congres werd duidelijk dat er een verlangen is naar een gezellig stadion vol sfeer en een gezonde supporterscultuur. Er werd opgeroepen om samen te werken en te laten zien dat het mogelijk is om positieve veranderingen te realiseren in het Nederlandse voetbal. Het blijft echter een uitdaging om een evenwicht te vinden tussen veiligheid en vertrouwen in de voetbalwereld. Het kip-ei-probleem van supportersproblematiek vereist een grondige aanpak waarbij alle betrokken partijen samenwerken voor een positieve verandering.

Vanuit Supporterscollectief Nederland was het pleidooi in elk geval om beter de balans te bewaken tussen het gastvrij ontvangen van de supporters en de aanpak van die hele kleine groep die (mogelijk) over de schreef gaat. De ervaring in landen als Engeland laat zien dat die balans beter kan.

Uitkomsten enquête uitvakken

Na de pauze nam Danique Eijkenboom van Supporterscollectief Nederland het podium om de eerste resultaten te presenteren van de enquête over uitwedstrijden, die sinds november 2022 is uitgezet via enquete.supcol.nl. Het doel was om op basis van deze uitkomsten daadwerkelijke verbeteringen te realiseren in het bezoeken van uitwedstrijden. Of het nu ging om veiligheid of het zicht vanuit het uitvak, deze enquête bood waardevolle inzichten. Zo is bijvoorbeeld PSV al begonnen met veranderingen aan het uitvak in Eindhoven.

Het is een eerste indruk op basis van minimaal tientallen en maximaal honderden beoordelingen per uitvak. Gemiddeld is dit gegaan op basis van zo’n 8 à 10 wedstrijden, gezien de start van de enquête halverwege het seizoen. Het rapport geeft hiermee een eerste beeld van elk uitvak, omdat goed te zien is op welke punten de beoordelingen relatief hoog of juist laag is.

Dit seizoen gaan we verder met de enquête, die te vinden is op enquete.supcol.nl. We hopen dit seizoen genoeg data te verzamelen om ook representatieve beoordelingen te kunnen bieden van de eerste divisie. Afgelopen seizoen lag het aantal beoordelingen voor veel uitvakken hier te laag om conclusies te kunnen trekken. 

Eind september staan de eerste gesprekken gepland met de KNVB. Bovendien gaan we graag met de clubs in gesprek over de uitslagen en mogelijke verbeterpunten. De resultaten zijn ook aan alle SLO’s verstuurd met het verzoek dit binnen hun club te bespreken.

Het uitgebreide rapport lees je hier: Uitvakken analyse Eredivisie 2022-23

Afsluiting

Na een informatieve en enerverende middag was er gelegenheid voor alle deelnemers om onder het genot van een drankje verder te discussiëren en contacten te leggen. Al met al was het Supporterscongres 2023 een succesvolle bijeenkomst waar supporters de kans kregen om belangrijke kwesties in het Nederlandse voetbal te bespreken en hun stem te laten horen. We danken alle deelnemers voor hun betrokkenheid en kijken uit naar toekomstige evenementen waar we samen de passie voor voetbal kunnen delen en verandering kunnen bewerkstelligen. 



Supporterscongres 2023

Zaterdag 9 september organiseert Supporterscollectief Nederland op de KNVB Campus in Zeist het jaarlijkse Supporterscongres. We starten om 14:00 uur en eindigen rond 17:00 uur. Toegang is gratis voor alle geïnteresseerden.

Meld je nu aan!

Programma

13:30 uur Inloop

14:00 uur Paneldiscussie Nederlands voetbalbeleid

15:30 uur Pauze

15:45 uur Uitkomsten enquête uitvakken

16:30 uur Afsluiting door Sjoerd Mossou

17:00 uur Borrel

Presentatie

De presentatie van het congres is in handen van supporter en sportjournalist Sjoerd Mossou! Hij zal de discussies leiden en de middag afsluiten met zijn bevindingen en visie op de besproken onderwerpen.

Paneldiscussie Nederlands voetbalbeleid

We starten de middag met een paneldiscussie over het Nederlandse voetbalbeleid. Na incidenten volgt al snel de roep om strengere straffen, maar is dat wel de oplossing? Onder leiding van Sjoerd Mossou gaan we de discussie aan met Marianne van Leeuwen (directeur KNVB), Paul Depla (burgemeester Breda en lid regiegroep voetbal en veiligheid), Wouter Gudde (directeur FC Groningen) en Matthijs Keuning (voorzitter Supporterscollectief Nederland). Onderwerpen die de revue passeren zijn onder meer collectieve straffen, de Engelse aanpak en de houdbaarheid en effectiviteit van de beruchte en unieke Nederlandse combiregelingen.

Uitkomsten enquête uitvakken

Na de pauze presenteert Danique Eijkenboom van Supporterscollectief Nederland de eerste uitkomsten van de enquête over uitwedstrijden die we sinds november 2022 hebben uitgezet via enquete.supcol.nl. Doel is om op basis van de uitkomsten ook daadwerkelijk verbeteringen te realiseren in het bezoeken van uitwedstrijden, of dat nu gaat om de vervoersregeling of over het zicht vanuit het uitvak.

Klik hier om je aan te melden op de pagina van het evenement



Repressie van voetbalvandalisme werkt averechts

In de discussie over het bestrijden van geweld in voetbalstadions gaat het vaak alleen over straffen en repressie. Terwijl juist meer aandacht nodig is voor preventie en vooral: gastvrijheid. Ontvang supporters normaal en het gedrag is meestal ook normaal. In Nederland is de ontvangst van met name uitsupporters echter verre van gastvrij.

In het voetbalbeleid gaat het in Nederland doorgaans over ‘de supporters’, terwijl de bezoekers van een voetbalwedstrijd heel divers zijn. Het is een dwarsdoorsnede van de samenleving, waarbij je in veiligheidsopzicht van het gros geen last hebt. Veruit de meeste wedstrijden verlopen ook zonder problemen. De risicogroep is slechts een fractie van het totaal aantal bezoekers. Toch richt de Nederlandse aanpak zich vaak op het geheel, zeker als het gaat om uitsupporters.

Gastvrijheid

Dat moet anders, omdat dit generieke beleid niet effectief is en regelmatig zelfs averechts werkt als een van de oorzaken van ongeregeldheden. Goed voorbeeld is de wedstrijd FC Twente-Hammarby die onlangs eindigde in rellen binnen en buiten het stadion. De grimmige sfeer begon al ver daarvoor door (online) provocaties van supporters, maar ook door de benadering van de Enschede autoriteiten die alle supporters van Hammarby verboden om in de binnenstad van Enschede te komen. Supporters die toch door Enschede liepen, werden staande gehouden en weggevoerd.

Een Hammarby-supporter verwoordde het treffend in Zweedse media, die met verbazing en afschuw spraken over de behandeling van de Zweden in Nederland. „Ik ben een rustige vent, maar zelfs ik voelde me geprovoceerd. De politie had eigenlijk maar 200 risicosupporters waar ze op moesten letten, maar door deze behandeling werden het er 2.000.”

Het opsluiten van ‘de ander’ in bussen en achter hekken heeft er ook voor gezorgd dat de Nederlandse voetbalsupporter niet meer gewend is om een supporter van een andere club ‘in het wild’ te zien. Waar in landen als Engeland en Duitsland vele duizenden supporters van diverse clubs door het land reizen en elkaar doorgaans probleemloos ontmoeten op stations en in binnensteden, raken zowel autoriteiten als supporters in Nederland in paniek bij het zien van de tegenstander. Autoriteiten zien voornamelijk het risico en gaan over tot verboden, terwijl (sommige) supporters geen anderen in hun ‘territorium’ dulden en overgaan tot geweld. Ook dit zagen we in Enschede. Zo blijft de vicieuze cirkel in stand.

Niet nodig, laten de wedstrijden zien die wel zonder restricties gespeeld worden. De meeste supporters kunnen prima gezamenlijk naar het stadion reizen en vinden het juist leuk om een praatje te maken met de aanhang van de tegenstander. Het draagt bij aan de wedstrijdbeleving en vergroot bovendien de verdraagzaamheid. Zo anders is die ander immers helemaal niet.

Geen collectieve straffen

De inzet van de autoriteiten kan zich ondertussen richten op de risicosupporters, waarmee het beleid veel gerichter en effectiever wordt. Geen buscombi (een verplichte busreis naar uitwedstrijden) voor iedereen, maar monitoring van risicogroepen en het consequent bestraffen van overtredingen. Door het verminderen van restricties wordt het bezoeken van uitwedstrijden bovendien voor een grotere groep supporters aantrekkelijk.

Die vrijheid is ook een goede reden om niet over de schreef te gaan, want die verspeel je dan. Waar nu iedereen gestraft wordt voor de daden van een enkeling, zou dan alleen die enkeling gestraft worden. Dat is een wenkend perspectief voor iedere voetballiefhebber.

Dit artikel verscheen in de NRC van 11 augustus 2023 en is geschreven door Matthijs Keuning, voorzitter van Supporterscollectief Nederland.



Nieuw record uitsupporters ondanks toenemende repressie

Het aantal uitsupporters in de eredivisie bereikte afgelopen seizoen een record met gemiddeld 497 supporters per wedstrijd, een groei van liefst 14 procent ten opzichte van 2020. De groei is opvallend gezien de manier waarop uitsupporters werden ontvangen. Die verslechterde fors. De eredivisie telde een recordaantal van maar liefst 15 wedstrijden waarbij uitsupporters werden verboden, het aantal buscombi’s verdubbelde ruim naar 20 procent en het aantal wedstrijden dat zonder restricties was te bezoeken is verder gedaald naar nog slechts 27 duels (9 procent).

De treurige cijfers passen in een seizoen waarin clubs en overheden op grote schaal overgingen tot collectieve straffen en generieke maatregelen die alle bezoekers van voetbalwedstrijden straffen. Supporterscollectief Nederland grijpt deze cijfers aan om betrokken partijen opnieuw te wijzen op het belang van een dadergerichte aanpak die zich richt op mensen die overtredingen begaan, zodat alle andere voetballiefhebbers op een normale manier naar het stadion kunnen.

Het huidige beleid is niet houdbaar omdat het geen oplossing biedt tegen ongeregeldheden en overheid en supporters juist tegenover elkaar plaatst. In plaats van onschuldige supporters medeplichtig te verklaren, zou de overheid veel duidelijker moeten laten zien dat iedereen die zich gedraagt welkom is, terwijl overtreders consequent worden bestraft zonder dat overige stadionbezoekers daar last van hebben. Dat vraagt om een veel gerichtere aanpak dan het huidige generieke beleid waarbij alle supporters als potentieel gevaar worden gezien.

Verslechtering na corona

Uit de cijfers blijkt het reizen naar uitwedstrijden afgelopen seizoen flink verslechterd ten opzichte van de periode tot corona. Vrij vervoer is gehalveerd, het aantal buscombi’s verdubbeld en het aantal verboden zelfs vervijfvoudigd. Exacte cijfers over de eerste divisie ontbreken, maar ook hier werden tientallen wedstrijden zonder uitpubliek gespeeld. Nooit eerder waren er zoveel wedstrijden zonder uitsupporters.

Vervoersregeling Seizoen 2018/19 Seizoen 2019/20 Seizoen 2022/23
Boycot 2%
Verbod 1% 1% 5%
Auto-combi 19% 17% 17%
Bus-combi 9% 7% 20%
Eigen vervoer 55% 60% 47%
Vrij vervoer 16% 15% 9%

De verschillen in gastvrijheid tussen de speelsteden zijn groot. Leeuwarden springt er negatief uit met vijf verboden en ook Volendam, Nijmegen, Deventer en Waalwijk leggen zware vervoersbeperkingen op aan bezoekers. Rotterdam (met name Feyenoord), Amsterdam en Eindhoven geven het vaakst vrij vervoer. Andere steden doen dit slechts eenmalig of zelfs helemaal nooit.

Ook uitspelende clubs worden verschillend behandeld. Zo krijgt Ajax de strengste vervoersbeperkingen opgelegd, gevolgd door Feyenoord, FC Groningen en SC Cambuur. Met name die laatste twee clubs hadden het dit seizoen zwaar te verduren vanwege een conflict met de lokale politie-eenheid, die weigerde om nog mee te reizen en ontvangende steden zelfs opriep om supporters van deze clubs te weren of alleen onder zeer zware restricties toe te laten. Clubs als Excelsior, Fortuna Sittard en RKC worden relatief mild behandeld, al is zelfs voor deze clubs vrij vervoer schaars.


Verbod is 5 procent


Boycots zijn dit jaar voor het eerst apart meegerekend als categorie


Gemiddeld aantal uitsupporters tussen 2012 en 2023, met uitzondering van de twee coronaseizoenen 2021 en 2022 waarin er niet of nauwelijks gespeeld werd met (uit)supporters


Overzicht van alle wedstrijden. Vetgedrukt is uitverkocht. Sommige clubs kregen minder kaarten dan er beschikbaar waren en zijn daarom met een niet geheel vol vak toch uitverkocht