Supporterscollectief Nederland roept de KNVB, clubs en gemeenten op om te stoppen met collectieve straffen, zeker nu afgelopen weekend veel acties waren van supporters met spandoeken met de tekst ‘stop collectieve straffen’. Het straffen van willekeurige supporters is onrechtvaardig en niet effectief. We hebben de KNVB en clubs opgeroepen met ons in gesprek te gaan over een beter beleid.

BRIEF STOP COLLECTIEVE STRAFFEN:

Supporterscollectief Nederland roept de KNVB, clubs en gemeenten op om te stoppen met collectieve straffen waarbij grote groepen voetbalsupporters gestraft worden voor de daden van individuen. Het is onrechtvaardig om mensen te straffen die niets hebben misdaan. Bovendien is de maatregel niet effectief, omdat een willekeurige groep mensen gestraft wordt. En het werkt vaak ook nog eens averechts omdat het de relatie tussen supporters, clubs en andere betrokken partijen schaadt. De collectieve straf bestempelt supporters als medeplichtig, terwijl ze juist een bondgenoot kunnen zijn in het organiseren van gastvrij en veilig voetbal.

Regelmatig moet een uitvak of tribunevak leeg blijven op last van de bond of een gemeente als sanctie voor overtredingen die eerder zijn begaan. In seizoen 2024-2025 staat de teller al op 15 lege uitvakken. Bij de eerste thuiswedstrijd van FC Utrecht moest zelfs het hele stadion met 25.000 supporters thuisblijven op last van de burgemeester omdat er bij een eerdere wedstrijd rellen waren geweest. Dergelijke symboolpolitiek is op geen enkele manier een oplossing van het probleem en bombardeert iedere stadionbezoeker tot potentiële hooligan. Het tegendeel is waar. Veruit de meeste voetbalsupporters veroorzaken nooit problemen. De kleine groep die dit wel doet kan het beste dadergericht en consequent worden aangepakt zonder dat anderen hier last van ondervinden.

Collectieve straffen zijn dan ook schaars in het buitenland. Lege uitvakken als straf zijn ondenkbaar in landen als Engeland, Duitsland en de Scandinavische landen. Het alternatief is een consequente, dadergerichte aanpak die de gemiddelde bezoeker ontziet. In Duitsland kwam de bond al jaren geleden terug op het inzetten van collectieve straf als ultieme sanctie, toen men erkende dat het middel niets oploste en alleen maar zorgde voor meer spanning tussen supporters, clubs en autoriteiten.

Opvallend is ook dat de collectieve straf nergens in Nederland wordt toegepast, behalve in het voetbal. Volgens de wet is het zelfs onmogelijk om mensen te straffen voor iets wat hun buurman, familielid of teamgenoot heeft gedaan. Waarom geldt dit dan niet voor voetbalsupporters? Door de focus op incidenten wordt wel eens vergeten dat bijna alle wedstrijden zonder problemen verlopen. Afgelopen seizoen hoefden nog geen 1000 stadionverboden te worden uitgedeeld, op een totaal van ruim 7 miljoen bezoekers. Het gaat dus om een relatief kleine groep waar de aanpak zich op zou moeten richten.

Supporterscollectief Nederland ziet voetbal als het ideale bindmiddel in een diverse maatschappij. Op de tribune maakt het niet uit wat voor werk je doet of op welke politieke partij je stemt. Op de tribune is iedereen gelijk. Voetbal brengt mensen samen die elkaar anders niet tegen zouden komen. Die kracht van voetbal moeten we benutten.

Dadergerichte aanpak

Maatregelen moeten gericht zijn op het wegnemen van de oorzaak en het voorkomen van herhaling. Een (persoonlijke) straf kan hier onderdeel van zijn, maar moet geen doel op zich worden. KNVB, clubs, autoriteiten nemen ook nu al preventieve maatregelen en doen in geval van incidenten aan opsporing en bestraffing van daders achteraf. Die aanpak moet doorgaan en kan in sommige gevallen consequenter worden aangehouden. Een dadergerichte aanpak is effectief en uitlegbaar voor iedereen in het stadion. Door ook goed te communiceren over genomen maatregelen en opgelegde straffen, is bovendien voor iedereen duidelijk wat de consequenties van overtredingen zijn. De pakkans in en rond het stadion is vele malen hoger dan bij vergelijkbare overtredingen buiten het voetbal. Alle voorwaarden voor het hanteren van een dadergerichte aanpak zijn dus aanwezig.

Belonen boven bestraffen

Zet in op belonen van goed gedrag, naast het dadergericht bestraffen van slecht gedrag. De Nederlandse aanpak bestaat momenteel te veel uit het uitdelen van straffen en het opleggen van generieke beperkingen voor alle bezoekers. Een collectieve beloning werkt echter veel beter dan een collectieve straf. Zet in op wat je wel wil zien in het stadion en minder op het collectief bestraffen van wat je niet wil zien. Dat KNVB en clubs zich momenteel inzetten voor meer gastvrijheid, onder meer door de ontvangst van uitsupporters te verbeteren, is hierin een mooie stap. Deze lijn zien wij graag verder doorgezet.

Samen staan we sterker

Het bezoeken van (uit)wedstrijden is in Nederland populairder dan ooit. Dit komt onder andere door het lage aantal incidenten in de Nederlandse stadions. De doelstelling van Supporterscollectief Nederland is om samen met alle betrokken partijen te zoeken naar manieren waarop we het bezoeken van wedstrijden nog populairder kunnen maken. Om dit te bereiken zullen supporters, clubs, de KNVB, de politie en de overheid samen op moeten trekken. Heb begrip voor elkaars positie en zoek naar oplossingen. Het voorstel wat wij nu doen is een aanzet en een oproep om met elkaar hierover in gesprek te gaan. En bovenal een oproep om te stoppen met collectieve straffen. Want het mag niet zo zijn dat we mensen straffen die helemaal niets misdaan hebben.

Incident NAC

Goed voorbeeld wat goed én fout is aan de huidige aanpak waren de ongeregeldheden vorig weekend bij Feyenoord-NAC en Heerenveen-Groningen, waar in beide gevallen een aantal uitsupporters geweld gebruikte. De daders werden snel aangehouden. Het zou daarom onzinnig zijn om ook de rest van de uitsupporters te straffen met beperkingen voor komende wedstrijden.

Toch kregen ook alle andere NAC-supporters te maken met beperkingen voor de wedstrijd erna bij FC Twente, waar iedereen opeens verplicht met de bus naartoe moest. Een collectieve straf die niets oplost of voorkomt, maar wel mensen straft die niets misdaan hebben. Deze casus is dus, naast een bewijs van effectieve dadergerichte aanpak, ook een voorbeeld van de incident-gedreven en collectieve benadering waar we in Nederland vanaf moeten.

Want juist ook bij Feyenoord-NAC bleek dat een groep supporters niet over één kam te scheren is. NAC-supporters schoten daar te hulp om horecapersoneel weg te leiden dat in het gedrang kwam. En het grootste deel van de uitsupporters heeft überhaupt niets van de rellen meegekregen omdat veel supporters nog boven in het uitvak waren.

Zaterdag 14 september vond het Supporterscongres 2024 plaats, met een goed gevuld programma en interessante gesprekken over actuele thema’s binnen het Nederlandse voetbal. Van de rol van de nieuwe bondsvoorzitter tot de gastvrijheid in de stadions en de nieuwste arbitragerichtlijnen: de middag bood volop stof tot nadenken én discussie. We blikken graag terug op de hoogtepunten.

Interview met Frank Paauw

Het congres op de KNVB Campus opende met een interview tussen sportjournalist Sjoerd Mossou en de nieuwe KNVB-voorzitter Frank Paauw. Paauw, die als voormalig politiechef veel stof deed opwaaien bij zijn benoeming, blikte terug op de roerige maanden rond zijn aantreden. Tijdens het gesprek haalde Paauw de angel uit de kritiek door aan te geven dat zijn rol minder invloedrijk is dan eerder gedacht en dat hij vóór een gastvrijer ontvangst is en vóór voetbal met zowel uit- als thuissupporters is. Hij benadrukte het belang van dialoog met alle betrokken partijen, zeker ook in tijden van politieacties en stakingen. Hoewel er veel vragen leefden onder het publiek over de positie van de KNVB hierin, was het geruststellend te horen dat de onderhandelingen met de bonden goed verlopen en de stakingen voorlopig opgeschort zijn.

Gastvrijheid in het voetbal

Een van de kernonderwerpen van de middag was gastvrijheid voor supporters, met presentaties van Danique Eijkenboom van het Supporterscollectief Nederland en Jan Bluyssen van de KNVB. Eijkenboom deelde de resultaten van een enquête onder uitsupporters over hun ervaringen in uitvakken, waarbij Almere City, NEC en het nieuwe stadion van Cambuur als positieve voorbeelden werden genoemd van positieve veranderingen aan uitvakken. Bluyssen sprak over het project ‘Scoren met Gastvrijheid’, dat gericht is op het verbeteren van sfeer en veiligheid rondom wedstrijden.

Bluyssen ging dieper in op drie belangrijke onderdelen van het project:

1. De perfecte wedstrijd: Elke club organiseert dit seizoen minimaal één ‘perfecte wedstrijd’. Hierbij wordt gestreefd naar een optimale wedstrijdbeleving voor zowel thuis- als uitsupporters, met als doel dat beide groepen zich welkom voelen en de sfeer in het stadion wordt verbeterd.Ter voorbeeld: afgelopen zaterdag werden alle restricties losgelaten bij het duel NAC Breda-Fortuna Sittard. Zo konden de uitsupporters van Fortuna dus met vrij vervoer afreizen naar Breda.
2. Pilots gastvrijheid voor uitsupporters: Hierbij wordt geëxperimenteerd met verschillende initiatieven, waaronder verbeteringen in de ontvangst van uitsupporters door het stadionpersoneel, de aankleding van het bezoekersvak, en het aanbieden van entertainment en catering.
3. Onderzoek naar de relatie tussen gastvrijheid en gedrag: Er wordt specifiek gekeken naar de invloed van gastvrijheidsinitiatieven op de wedstrijdbeleving, het aantal incidenten, en de inzet van politie en beveiliging. Dit onderzoek moet inzicht geven in hoe een betere gastvrijheid kan bijdragen aan een veiliger en plezieriger stadionbezoek.

Collectieve straffen

Het vraagstuk rond collectieve straffen voor supporters blijft een heikel punt, maar Jan Bluyssen gaf hier een verhelderende uitleg over. Clubs die kunnen aantonen dat ze daders hebben opgespoord of de juiste preventieve maatregelen hebben genomen, kunnen namelijk in aanmerking komen voor seponering van straffen, wat door velen in de zaal als positief werd ervaren. Toch blijft de roep om meer gerichte maatregelen, zodat onschuldige supporters niet de dupe worden, bestaan. Bluyssen gaf aan dat er nog stappen gezet moeten worden, met meer nadruk op de verantwoordelijkheid van de clubs zelf.

Richtlijnen arbitrage voor seizoen 2024/25

Het congres sloot af met een presentatie van scheidsrechter Rob Dieperink en Hans Olde Olthof van KNVB-scheidsrechterszaken over de nieuwe richtlijnen voor arbitrage in het seizoen 2024/’25. De veranderingen in de spelregels en de speerpunten voor de scheidsrechters leidden tot veel vragen en levendige discussies in de zaal. Net als de spelers en trainers in het betaald voetbal kregen ook de supporters de kans om praktijkvoorbeelden te zien en hun mening te delen over de toepassing van de regels. Het was een boeiende afsluiting van een middag vol kennis en inzichten.

Borrel

Na het officiële programma werd de dag afgesloten met een informele borrel. Hier hadden de deelnemers de kans om na te praten over de middag en te netwerken met andere supporters en betrokkenen uit de voetbalwereld.

Het Supporterscongres 2024 was een succesvolle bijeenkomst waar zowel teruggeblikt als vooruitgeblikt werd op de toekomst van het Nederlandse voetbal. Met constructieve discussies, nieuwe inzichten en een duidelijke oproep voor meer samenwerking tussen de verschillende partijen kunnen we terugkijken op een geslaagde dag.

Het Supporterscollectief Nederland en de KNVB hebben gedurende het seizoen 2023/’24 in totaal 3.806 supporters van Eredivisieclubs gevraagd hoe zij een bezoek aan het uitvak van de tegenstanders hebben beleefd. Gemiddeld werd dit beoordeeld met een 6,3. Aangezien de ‘rapportcijfers’ uiteenliepen, is er soms nog werk aan de winkel. De eerste plaats werd in elk geval gedeeld door drie clubs: AZ, Excelsior en Sparta Rotterdam. Alle drie kregen zij een 7,1 van de uitsupporters.

Niets is zo sfeervol als een stadion waarin beide teams hartstochtelijk worden aangemoedigd. Thuis- en uitsupporters creëren deze sfeer, waarbij de laatstgenoemde groep vaak extra moeite moet doen om de wedstrijd bij te kunnen wonen. Om te weten te komen of dit voor hen de moeite waard was, is hen naar hun ervaringen gevraagd. Per club werden vier onderdelen over het uitvak beoordeeld: bereikbaarheid, gastvrijheid (benadering door stewards, politie, cateringmedewerkers etc.), faciliteiten (uitzicht, toiletten etc.) en catering. Dit waren de gemiddelde scores:

• 6,6 Bereikbaarheid
• 6,6 Gastvrijheid
• 6,1 Faciliteiten
• 6,0 Catering

Ruimte voor verbetering

Eerder bleek dat stadionbezoekers, dus uit- én thuissupporters, hun bezoek waardeerden met een 7,7. Hoewel het hier om een ander onderzoek gaat, is er een groot verschil met de 6,3 van (alleen) uitsupporters. De algemene conclusie is dan ook dat er ruimte is voor verbetering. Zeker op het gebied van zicht, gastvrijheid en basisvoorzieningen. Het zicht vanuit het uitvak was een van de belangrijkste onderwerpen. De beoordelingen liepen uiteen van ondermaats tot ruim voldoende.

Bij de gastvrijheid werd de rol van de politie enkele keren als zeer negatief beoordeeld en men was van mening dat bij sommige clubs te weinig toiletten beschikbaar zijn. Verder werd door de uitsupporters de gastvrijheid bij Sparta Rotterdam als beste gewaardeerd (7,5) en datzelfde gold ook voor de faciliteiten van AZ (7,6).

Supporterscongres

De resultaten worden toegelicht op het Supporterscongres op zaterdag 14 september. Alle 18 clubs die in het seizoen 2023/’24 uitkwamen in de Eredivisie krijgen per club hun feedback toegestuurd. Met deze inzichten kunnen ze indien nodig aan de slag.

Aanmelden voor het congres kan via Eventbrite.